Jaioberriaren orpoan zizta eginda ateratako odol tanta batzuekin, gaitz arraroak antzematen ditu galbahe neonatalak, asko metabolismoari lotuak, eta proba horren bidez gaitza aztertu ala ez inportantea da, berau antzeman eta behar den tratamendua ezarri ahal izateko. Probak zein gaitz aztertu, gutxieneko kopuru bat ezarria du Espainiako Gobernuak, eta hortik aurrera erkidego bakoitzak erabakitzen du zerrenda. Uneotan Espainiako Gobernuaren gutxienekoa 11 gaitz da eta hurrengo urtean zerrenda 22ra zabalduko duela adierazi du. Beraz, Eusko Jaurlaritzak duela gutxi egindako iragarpena zaharkitua eta eskas geratu da: Osakidetzak orpo-proban antzeman daitezkeen gaitzen zerrenda hamabitik hamalaura igo berri du, baina 22ra zabaldu beharko du datorren urtean. Nafarroari aldiz, motz geratu zaio Madrilgo agindua, gutxieneko kopurua gainditzen baitu: 30 gaitz behatzen ditu Osasunbideak, orpo-probaren bidez.

Ipar Euskal Herrian, Frantziako Gobernuak ezarritako galbahe kopurua dute oinarri: hamahiru baino ez.

Probak ahalbidetzen duen kopuru ahalik eta handiena aztertzea hartu beharko litzateke oinarri, Euskadiko PKU eta Beste Nahasmendu Metabolikoen Elkarteko presidente Sergio Villanuevaren esanetan. Nahasmendu metabolikoen elkarteek Italia jartzen dute adibide: legez ezarria dute 48 arazoren galbahea egin behar dutela proba neonatal honen bidez.

Gaitz arraroak izanik, kopuru absolututan eta portzentajetan gutxitan ematen diren gaixotasunak dira, “baina horiek antzematea oso erraza da eta jaio bezain pronto eginez gero, epe luzera onura ikaragarria da”, nabarmendu zion ARGIAri Villanuevak. Azken finean, pertsona horien bizi-kalitatea hobetzeaz ari gara, eta are gehiago, gaitza garaiz antzematea hil ala bizikoa izan daiteke, zenbait kasutan. “Hainbat patologia identifikatzeko erreminta potentea da bahetze neonatala, eta halako prebentzio neurriak indartzea da mundura etorri berri direnen etorkizuna hobetzea, bizitza urte gehiago eta hobeak ematea”, adierazi du Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko presidenteak.

“Bizimodu duina eraman ahal izateaz ari gara”

Sergio Villanuevaren arabera, orpo-proban gaitzen zerrenda ez handitzeko Eusko Jaurlaritzak darabilen arrazoia da arazo horiek herritarren artean duten prebalentzia oso txikia dela, ezohiko gaitzak direla, eta “kasu gutxi direnez, ez duela merezi umeak gaitza ote duen aztertzea. Baina kasu gutxi badira ere, kontuan hartuta apenas duela kosturik galbahea handitzeak, eta batez ere arazoa garaiz antzematearen onura oso handia dela, nola ez du mereziko? Giza eskubideez ari gara, justizia sozialaz, bizimodu duina eraman ahal izateaz”.

Galbahea handituta, probaren barruan kontuan har daitezkeen arazoetako batzuek ez dutela tratamendurik eta ez dutela konponbiderik, administrazioak hori ere argudiatzen duela kontatu digu Villanuevak. “Halakoetan ere, familiak jakitea beren umeak zein arazo duen eta etorkizuna zein izango duen, ez da gutxi”.